نگاهی به عکس تقسیم هند

تقسیم هند – Partition of India

عکاس: دیوید داگلاس دونکان – David Douglas Duncan

سال: ۱۹۴۷

نگاهی به عکس تقسیم هند

ماه پیش هفتادمین سالگرد جدایی پاکستان از هندوستان بود. نشریات مختلفی این روز را جشن می‌گیرند و باز نشر این عکس را در برخی از آن ها می توان دید. در این عکس می بینیم که چگونه یک کتابخانه بین هند و پاکستان تقسیم شده بود.

عکس فوق‌العاده‌ای که پوچی و بی معنایی تقسیم‌بندی های این دو کشور جدید را در آن زمان نشان می دهد. تقسیم‌بندی که توسط هیئتی هدایت می‌شد که کیریل رادکلیف وکیلی بریتانیایی در راس آن قرار داشت، کسی که حتی هیچ وقت قبلا در شبه قاره هند حضور نداشته است. رادکلیف به عنوان فردی کاملاً مبتدی، این فرض را در نظر گرفته بودند که کاملاً بدون تبعیض و بی‌طرفانه پیش برود. او به سادگی خطی بین هندستان هندوها و پاکستان مسلمانان کشید، بدون اینکه به این مساله توجه کند که امکان دارد این نشانه گذاری و مرزبندی از مناطقی شلوغ و پرجمعیت هم عبور کند یا حتی از درون خانه‌هایی بگذرد، به صورتی که یک اتاق در یک کشور و اتاق‌های دیگر در کشور دیگر قرار گیرند.

جدا از مرزها تمامی دارایی‌ها از واحد پول گرفته تا بدهی های خارجی هم تقسیم شدند. پاکستان جدا شده یک پنجم جمعیت هند بود، در تقسیم بندی از نسبت ساده‌ی چهار به یک استفاده شد (هشتاد درصد دارایی‌ها و بدهی ها برای هند و بیست درصد برای پاکستان). اما همه چیز به این سادگی و دقت نبود. بریتانیا که بیشتر ارتش هندی اش را نگه داشت تا در قسمت‌های نا آرام شمالی و شمال غربی شبه قاره مستقر شوند، سی درصد از ارتش و چهل درصد از نیروی دریایی را گرفت. (هزینه های نظامی سه چهارم اولین بودجه پاکستان را در سال ۱۹۴۸ به خود اختصاص داد، و کشور داشت به سمت تبدیل شدن به منطقه ای نظامی پیش می رفت). پاکستان موافقت کرد که هنوز از همان ارز هندوستان استفاده کند چون در شبه قاره هند تنها یک چاپ خانه پول وجود داشت. برای همین برای مدتی در پاکستان پول‌ها همان روپیه هند بود، فقط مهر «دولت پاکستان» را با جوهر روی آن می زدند.

در این میان تقسیم‌بندی اجناس و املاک، پوچ و بی‌معنی به نظر می رسید. برای نمونه تمامی میزها از کشوری به دیگری فرستاده شد، و صندلی ها هم از آن یکی کشور به این کشور منتقل شدند. هند دهل های ادارات پلیس را برای خود برد و فلوت ها هم به پاکستان رسید. چون مردم پاکستان مسلمان بودند و مخالف الکل، برای همین هند تمامی مشروبات الکلی حکومت را برای خود برد، البته باید پول آن را حساب می کرد. دست نوشته‌های فارسی قدیمی را در طول فصلی از بارندگی های شدید از کتابخانه مدرسه کلکته با کامیون به شرق پاکستان بردند  که خسارات جبران ناپذیری به دست نوشته‌ها وارد شد. کالسکه سلطنتی با انداختن سکه به هند رسید. در چنین جوی، داستان‌های حول تقسیم کتاب خانه‌ها چندان بی‌معنی به نظر نمی رسید. گفته می‌شد که نسخه های دانش نامه بریتانیکا هم تقسیم شده‌اند، به صورتی که هیچ یک از دو کشور یک مجموعه کامل از این کتاب‌ها را نداشت، و اینکه فرهنگ لغت‌ها را پاره کرده بودند به صورتی که هشتاد درصد صفحات به هند برسد.

اما این اتفاق بعیدی بود که تاکنون رخ داده باشد. این عکس که توسط دیوید دوگلاس دونکان گرفته شد در مجله لایف چاپ شد، با این زیرنویس که: «در کتابخانه دبیرخانه سلطنتی، کتابداری سعی می‌کند مجموعه ای از ۱۵۰ هزار عنوان کتاب را به دو بخش مساوی برای دو کشور تقسیم کند.» پسر مرد درون عکس بی‌اس کیساوان، (که بعداً اولین کتاب‌دار بین الملی هند مستقل جدید شد) گفت که این تصویر ممکن است صحنه سازی بوده باشد. تنها کتابخانه‌هایی که تقسیم شدند آن‌هایی بودند که تحت کنترل استان های مستقل بودند نه کتابخانه‌های ملی.

مهاجران زیادی از هر دو طرف (نزدیک به ۱۴.۵ میلیون نفر در کل) در ماه های پس از تقسیم‌بندی از مرز ها به کشور دارای اکثریت دینی آن ها عبور می کردند. کشورهای مستقل جدید نمی توانستند نظم عمومی را در مورد این مهاجرت ها حفظ کنند. یکی از بزرگترین جنبش های مردمی ثبت شده در تاریخ رخ داد که نقض کامل نظم و قانون، شورش، گرسنگی و خون ریزی شدیدی را در پی داشت.

منبع: Iconic Photos